Συμβουλές και οδηγίες για φαινόμενα απάτης σε βάρος ηλικιωμένων
Στα πλαίσια της πρόληψης του φαινομένου της απάτης σε βάρος ηλικιωμένων ατόμων, η Ελληνική αστυνομία εξέδωσε ένα ενημερωτικό φυλλάδιο με τις σημαντικότερες μεθόδους εξαπάτησης ατόμων τρίτης ηλικίας καθώς και ένα φυλλάδιο με συμβουλές.
Απάτες σε βάρος ηλικιωμένων. Οδηγίες – χρήσιμες συμβουλές ασφαλείας
Με αφορμή πρόσφατων περιστατικών εξαπάτησης πολιτών, σε διάφορες περιοχές του νομού μας, από επιτήδειους που προσεγγίζουν κυρίως άτομα τρίτης ηλικίας και με διάφορα προσχήματα και τεχνάσματα τους αποσπούν χρηματικά ποσά, παρακαλούμε στο πλαίσιο της πρόληψης και της αποτροπής τέτοιων περιστατικών όπως ενημερώσετε σχετικά δημότες σας, ιδίως τους ηλικιωμένους.
Ειδικότερα η Υπηρεσία μας κρίνει σκόπιμο να υπενθυμίσετε στους δημότες σας
μερικές απλές, αλλά ιδιαίτερα χρήσιμες συμβουλές ασφαλείας:
- Να μην πείθονται εύκολα από άτομα, τα οποία τους “πλησιάζουν” ως γνωστοί συγγενικών – φιλικών προσώπων.
- Να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σε άγνωστα άτομα που επιχειρούν με διάφορα, προσχήματα και τεχνάσματα να εισέλθουν στην οικία τους.
- Εφόσον άγνωστο άτομο εισέλθει στην οικία τους με οποιαδήποτε πρόφαση (π.χ. υπάλληλοι Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε., διεξαγωγή έρευνας, πώληση προϊόντος κ.λπ.), να μην επιτρέπουν να μεταβαίνει σε άλλους χώρους του σπιτιού τους, πέραν αυτών που χρειάζεται και ποτέ να μην χάνουν την οπτική επαφή μαζί του.
- Στην περίπτωση αυτή, να προσέχουν τα προσωπικά τους αντικείμενα, προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο αφαίρεσής τους με τη μέθοδο της απασχόλησης.
- Να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν άγνωστοι προσπαθήσουν να τους πείσουν για την καταβολή χρηματικού ποσού, με το πρόσχημα επείγουσας ανάγκης συγγενικού – φιλικού προσώπου (π.χ. νοσηλεία σε νοσοκομείο για σοβαρή ασθένεια ή συνέπεια τροχαίου ατυχήματος). Το ίδιο μπορεί να προσπαθήσουν και τηλεφωνικά. Για τους ίδιους λόγους να μην ενδίδουν σε προτροπές για συνάντηση (ραντεβού κ.λπ.).
- Σε περιπτώσεις που άγνωστοι επικαλούνται έκτακτη ανάγκη γνωστού -συγγενικού τους προσώπου, να επιδιώκουν πάντα οι ίδιοι να επικοινωνήσουν τηλεφωνικά με το γνωστό- συγγενικό τους πρόσωπο, προς επιβεβαίωση των όσων επικαλούνται. Η επικοινωνία να γίνεται με δικό τους τηλέφωνο και κατόπιν δικής τους πρωτοβουλίας και να μην δέχονται να μιλούν με άτομο, το οποίο κάλεσαν οι άγνωστοι.
- Σε κάθε περίπτωση, να δηλώνουν ότι δεν πρόκειται να παραδώσουν χρήματα, εάν δεν εμφανιστούν οι γνωστοί-συγγενείς τους.
- Να μην δέχονται σε καμία περίπτωση άγνωστα άτομα να τους οδηγήσουν σε Πιστωτικό Κατάστημα ή ΑΤΜ για ανάληψη χρηματικού ποσού.
- Να μην πείθονται εύκολα σε ευκαιριακές αγορές προϊόντων που τους προτείνουν άγνωστα άτομα, ιδιαίτερα δε δίχως να δουν πρώτα τα προϊόντα αυτά.
- Να μην πείθονται από άγνωστους, οι οποίοι εμφανίζονται ως υπάλληλοι Δημόσιας Υπηρεσίας ή άλλου φορέα για την επιδιόρθωση κάποιου τεχνικού προβλήματος, εάν δεν τους έχουν προηγουμένως καλέσει οι ίδιοι.
- Να μην πείθονται όταν άγνωστοι τους ζητούν να καταβάλλουν χρήματα για οφειλές γνωστών ή συγγενικών προσώπων σε δημόσιες υπηρεσίες ή σε καταστήματα-εταιρείες για αγορά αγαθών-προσφορά υπηρεσιών.
- Επισημαίνεται ότι από νοσοκομεία ή από δημόσιες υπηρεσίες δεν χρησιμοποιείται η πρακτική υπάλληλοί τους να μεταβαίνουν σε οικίες ή σε δημόσιους χώρους και να ζητούν από πολίτες την καταβολή χρημάτων για υπηρεσίες που παρέχουν.
- Να έχουν πάντα διαθέσιμους τους τηλεφωνικούς αριθμούς, με τους οποίους πρέπει να επικοινωνούν σε περίπτωση ανάγκης (Αστυνομία, Πυροσβεστική, Νοσοκομεία, στενοί συγγενείς κ.α.).
- Να προσπαθούν να συγκρατούν τα χαρακτηριστικά των δραστών, καθώς και τα οχήματα με τα οποία κινούνται (αριθμό κυκλοφορίας, μάρκα οχήματος, χρώμα κ.λπ.), για να βοηθούν το έργο των διωκτικών αρχών.
- Να ενημερώνουν πάντα τις αστυνομικές Αρχές, ακόμη και σε περίπτωση απόπειρας απάτης σε βάρος τους.
Σε κάθε περίπτωση να τηλεφωνούν άμεσα στην Υπηρεσία μας (τηλ.: 2323023333) ή
στο τηλεφωνικό κέντρο της Διεύθυνσης Αστυνομίας Σερρών (100).
Για περισσότερες χρήσιμες συμβουλές οι πολίτες μπορούν να επισκεφτούν την ιστοσελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας στο www.astynomia.gr
ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ
ΜΕ ΤΙΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΕΞΑΠΑΤΗΣΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
Σύμφωνα με άρθρο 386 Π.Κ., απάτη διαπράττει όποιος με την εν γνώσει παράσταση ψευδών γεγονότων σαν αληθινών ή την αθέμιτη απόκρυψη ή παρασιώπηση αληθινών γεγονότων βλάπτει ξένη περιουσία πείθοντας κάποιον σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή με σκοπό από τη βλάβη αυτής της περιουσίας να αποκομίσει ο ίδιος ή άλλος παράνομο
περιουσιακό όφελος.
Οι δράστες της εν λόγω εγκληματικής δραστηριότητας χαρακτηρίζονται κυρίως για την ευστροφία πνεύματος που διαθέτουν, την εφευρετικότητα και την παρατηρητικότητά τους, καθόσον μετέρχονται διαρκώς νέες μεθόδους για να αποκομίσουν το παράνομο περιουσιακό όφελος, πρόκειται δε για άτομα που δε χρησιμοποιούν κατά κανόνα βία ή απειλές για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού τους (πλην περιπτώσεων που με διάφορα προσχήματα κατάφεραν να εισέλθουν σε ηλικίες ηλικιωμένων κυρίως ατόμων και με τη μέθοδο της απασχόλησης ή και απευθείας προέβησαν σε κλοπή χρημάτων και τιμαλφών).
Παρά το γεγονός ότι ο κάθε απατεώνας μπορεί να ανακαλύψει και να χρησιμοποιήσει το δικό του «προσωπικό» τρόπο διάπραξης απάτης, ο οποίος σε πλείστες περιπτώσεις μπορεί να εκπλήξει και τις ίδιες τις Αστυνομικές Αρχές, εντούτοις υπάρχουν μέθοδοι που έχουν τυποποιηθεί και χρησιμοποιούνται από πληθώρα απατεώνων.
Οι συχνότεροι μέθοδοι απάτης σε βάρος ατόμων τρίτης ηλικίας, όπως αυτές καταγράφονται από τα περιστατικά που καταγγέλλονται στις αρμόδιες Αστυνομικές Υπηρεσίες τα τελευταία χρόνια, είναι οι ακόλουθες:
1. Απάτη με τη μέθοδο προσέγγισης εκ μέρους συγγενικού προσώπου (κυρίως σε βάρος ηλικιωμένων ατόμων)
Οι δράστες επιλέγουν κυρίως ηλικιωμένους ανθρώπους, για τους οποίους πληροφορούνται με οποιανδήποτε τρόπο τα στοιχεία ταυτότητας τόσο των ιδίων, όσο και προσφιλών συγγενικών τους προσώπων, συνήθως των παιδιών ή των εγγονιών τους.
Τους προσεγγίζουν «δήθεν» ως απεσταλμένοι των συγγενών τους και με το πρόσχημα άμεσης και επείγουσας ανάγκης χρημάτων, επιδιώκουν να τους αποσπάσουν μεγάλα χρηματικά ποσά. Η προσέγγιση συνήθως γίνεται κατά την έξοδο ή λίγο πριν την είσοδο στην κατοικία τους, έξω από Τράπεζες ή εμπορικά καταστήματα κ.λπ.
Οι τεχνικές που χρησιμοποιούν οι δράστες για να πείσουν τους ηλικιωμένους να τους δώσουν τα χρήματα για λογαριασμό των οικείων τους, είναι ο αιφνιδιασμός και η παρουσίαση μιας αληθοφανούς οικονομικής ανάγκης που πρέπει να ικανοποιηθεί χωρίς αναβολή. Με τον τρόπο αυτό, αλλά και με την αναφορά σε συγγενικά πρόσωπα με ιδιαίτερη οικειότητα, επιδιώκουν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη και να μην αφήσουν περιθώρια δεύτερης σκέψης. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι δράστες για να ισχυροποιήσουν τα επιχειρήματά τους, προσποιούνται πως τηλεφωνούν στα οικεία πρόσωπα για να επιβεβαιώσουν την οικονομική ανάγκη, πλην όμως οι ηλικιωμένοι μέσα στην αναστάτωση τους δεν αντιλαμβάνονται ότι συνομιλούν με συνεργούς των δραστών και όχι με τους συγγενείς τους.
Οι λόγοι που επικαλούνται οι δράστες για να αποσπάσουν χρήματα είναι συνήθως η εξόφληση ενός χρέους, η πληρωμή ασφαλιστηρίων συμβολαίων, η αγορά ηλεκτρικών συσκευών, ανταλλακτικών αυτοκινήτων κ.λπ., για λογαριασμό «δήθεν» συγγενικών
προσώπων.
Επισημαίνεται ότι, σύνηθες πλέον λόγος αποτελεί η επίκληση ότι, το συγγενικό πρόσωπο δικαιούται επιστροφή υψηλού χρηματικού ποσού από τα ασφαλιστικά ταμεία, για τη λήψη του οποίου απαιτείται η πληρωμή ορισμένων παραβόλων, οι δε δράστες εμφανίζονται ως οι «λογιστές» των συγγενικών τους προσώπων, οι οποίοι έχουν αναλάβει τα διαδικαστικά ζητήματα για τη λήψη των χρημάτων αυτών.
Τα χρηματικά ποσά που ζητούν οι δράστες κυμαίνονται από μερικές εκατοντάδες έως αρκετές χιλιάδες Ευρώ, ποσά τα οποία μεταβάλλονται και προσαρμόζονται ανάλογα με τη δεκτικότητα και ευπιστία των ηλικιωμένων. Ενδεικτικά αναφέρετα: πως στο παρελθόν δράστες έχουν μεταφέρει με αυτοκίνητο ηλικιωμένους ακόμα και σε Τράπεζες, προκειμένου να αναλάβουν μεγάλα χρηματικά ποσά και να τους τα παραδώσουν.
2. Απάτη με το πρόσχημα πρόκλησης τροχαίου ατυχήματος
Οι δράστες, έχοντας προφανώς αντλήσει πληροφορίες και στοιχεία περί της οικογενειακής κατάστασης των υποψήφιων θυμάτων, πραγματοποιούν αιφνιδιαστικές τηλεφωνικές κλήσεις σε αυτούς (κυρίως πρωινές και απογευματινές ώρες), προσποιούμενοι άλλοτε τους νοσοκομειακούς γιατρούς και άλλοτε τους δικηγόρους ή αστυνομικούς, υποστηρίζοντας ψευδώς ότι, στενό συγγενικό τους πρόσωπο (συνήθως τέκνο τους) έχει προκαλέσει με υπαιτιότητά του τροχαίο ατύχημα, με συνέπεια τον θανάσιμο ή βαρύτατο τραυματισμό συνήθως ανήλικου παιδιού.
Προκειμένου να αποφευχθεί η φυλάκιση του συγγενικού τους προσώπου και να απεμπλακεί από τις επικείμενες ποινικές συνέπειες, απαιτούν την καταβολή σημαντικών χρηματικών ποσών, το ύψος των οποίων ποικίλλει, προσαρμοζόμενα σε κάθε υπόθεση ανάλογα με τη δεκτικότητα και την ευπιστία των θυμάτων.
Για να γίνουν πιο πειστικοί, έτεροι συνεργάτες παρεμβάλλονται στην τηλεφωνική επικοινωνία, αναλόγως του φύλου του συγγενικού τους προσώπου, προσποιούμενοι αυτό, εκλιπαρώντας για βοήθεια και ασκώντας αφόρητη ψυχολογική πίεση στα θύματα.
Στη συνέχεια και εφόσον τα θύματα έχουν πεισθεί, είτε εμφανίζονται στην οικία τους για την
παραλαβή των χρημάτων, είτε δίνουν ραντεβού σε προκαθορισμένο από τους δράστες τόπο και χρόνο, πλησίον της οικίας.
Επισημαίνεται ότι στα τροχαία ατυχήματα ακολουθούνται πάντα από τις αστυνομικές Αρχές οι νόμιμες και προβλεπόμενες ενέργειες, υπό την καθοδήγηση των κατά τόπους Εισαγγελικών Αρχών και σε καμία περίπτωση δεν υφίστανται παρέκκλιση από αυτές, με την καταβολή χρηματικών ποσών.
3. Απάτη με τη μέθοδο νοσηλείας συγγενικού προσώπου
Οι δράστες επιλέγουν συνήθως ηλικιωμένους και πληροφορούνται με οποιονδήποτε τρόπο τα στοιχεία ταυτότητας τόσο των ιδίων, όσο και προσφιλών συγγενικών τους προσώπων, συνήθως των παιδιών τους.
Ακολούθως, επικοινωνούν τηλεφωνικώς μαζί τους κυρίως τις νυχτερινές ώρες (συνήθως μετά τα μεσάνυχτα) και εκμεταλλευόμενοι την αναστάτωση που προκαλείται, τους αναγγέλλουν ότι ένας στενός συγγενής τους (π.χ. γιος, κόρη, γαμπρός ή νύφη) εισήχθη εσπευσμένα σε κάποιο νοσοκομείο, λόγω τροχαίου ατυχήματος ή κάποιου άλλου εκτάκτου λόγου και απαιτούν χρήματα για να γίνει άμεσα κάποια ιατρική πράξη, συνήθως χειρουργική επέμβαση.
Οι δράστες ζητούν από τους ηλικιωμένους να μεταβούν αμέσως σε συγκεκριμένο σημείο (που νωρίτερα οι ίδιοι έχουν επιλέξει ως κατάλληλο, συνήθως κοντά στο σπίτι τους), όπου τους «αναμένει» άνθρωπος του νοσοκομείου π.χ. ένας νοσηλευτής ή υπάλληλος του ΕΚΑΒ, για να παραλάβει τα χρήματα και να τα παραδώσει το ταχύτερο δυνατό στους γιατρούς.
Οι ηλικιωμένοι χρησιμοποιούν συνήθως την ίδια τηλεφωνική συσκευή στην οποία δέχθηκαν την κλήση για να καλέσουν στο κινητό τηλέφωνο το συγγενικό τους πρόσωπο, που «δήθεν» νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση. Όμως, μέσα στη σύγχυση τους δεν αντιλαμβάνονται ότι η «γραμμή» είναι ακόμη ανοιχτή με τους δράστες, οι οποίοι δεν τερμάτισαν την προηγούμενη κλήση. Οι δράστες προσποιούνται ότι απαντούν στην κλήση των θυμάτων και «επιβεβαιώνουν» την άσχημη είδηση, παριστάνοντας για παράδειγμα κάποιον τραυματιοφορέα που κρατάει το κινητό του νοσηλευόμενου.
4. Απάτη με τη μέθοδο της απασχόλησης ΑΤΜ (συνήθως σε βάρος ηλικιωμένων άτομων)
Οι δράστες προσεγγίζουν ένα άτομο τη στιγμή που πραγματοποιεί συναλλαγή σε ΑΤΜ και χωρίς να γίνουν αντιληπτοί υποκλέπτουν οπτικά το «ΡΙΝ» κατά την πληκτρολόγησή του, ενώ στη συνέχεια περιμένουν να ολοκληρωθεί η συναλλαγή.
Τη στιγμή της εξόδου της κάρτας από το ΑΤΜ ένας από τους δράστες ρίχνει στα πόδια του συναλλασσόμενου ένα χαρτονόμισμα και τον προτρέπει να το πάρει με το πρόσχημα ότι του
επεσε απο τη τσέπη.
Οι δράστες εκμεταλλεύονται το χρονικό διάστημα που ο συναλλασσόμενος απασχολείται με το πεσμένο χαρτονόμισμα και αφαιρούν την κάρτα του από το στόμιο εξόδου του ΑΤΜ, τοποθετώντας στη θέση της μία άλλη.
Μετά την αποχώρηση του συναλλασσόμενου, που δεν έχει αντιληφθεί τη αλλαγή της κάρτας, οι δράστες αφαιρούν το υπόλοιπο του λογαριασμού.
5. Εξαπάτηση με το πρόσχημα προφύλαξης τραπεζικών καταθέσεων
Οι δράστες επικοινωνούν κυρίως τηλεφωνικά με τα θύματα και προσποιούμενοι είτε τους Διευθυντές Πιστωτικών Ιδρυμάτων, είτε ότι έχουν «διασυνδέσεις», πείθουν αυτούς ότι μπορούν να προφυλάξουν τις καταθέσεις στην τράπεζα, από επικείμενο «κούρεμα».
Προς τούτο, τους ζητούν να καταθέσουν τα χρήματά τους σε συγκεκριμένο λογαριασμό, προκειμένου εν συνεχεία να προβούν σε όλες τις απαιτουμενες ενέργειες προς προστασία αυτών.Έκτοτε εξαφανίζονται.
6. Δια ζώσης απάτες
Οι δράστες:
- χτυπούν το κουδούνι και προσποιούνται ότι είναι από ΔΕΗ, Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε., ΕΥΔΑΠ, Ο.Τ.Ε., συντηρητές πολυκατοικίας, κ.λπ.
- προσποιούνται ότι θέλουν να νοικιάσουν διαμέρισμα της οικοδομής (μπορεί να έχει αγγελία κάποιο από αυτά) και ζητούν να τους δείξετε χώρους κοινόχρηστους ή το ίδιο σας το διαμέρισμα που είναι «ίδιο» με το από κάτω κ.λπ. ή οι δράστες εμφανίζονται ως υποψήφιοι ενοικιαστές σε ιδιοκτήτες διαμερισμάτων, οι οποίοι διαμένουν έναντι των υπό ενοικίαση διαμερισμάτων και με τη μέθοδο της απασχόλησης, ένας εκ των δραστών εισέρχεται στην οικία του ιδιοκτήτη, η πόρτα της οποίας έχει παραμείνει ανασφάλιστη και αφαιρεί χρηματικά ποσά και τιμαλφή.
- προσποιούνται ότι πωλούν αντικείμενα και ζητούν να μπουν σπίτι να σας κάνουν επίδειξη.
- ο ένας να απασχολεί το θύμα και ο άλλος να δρα ανενόχλητος και μπορεί να επικαλεστούν π.χ. δυσμενείς καιρικές συνθήκες (καύσωνας – κρύο – βροχή) για να τους «λυπηθείτε» και να τους βάλετε στο σπίτι σας.
- κάνουν «έρανο» για φιλανθρωπικά σωματεία έχοντας μαϊμού διπλότυπο απόδειξης, με το σήμα γνωστών σωματείων (π.χ. «Η ΑΓΑΠΗ»).
- Εναγκαλισμός (προσποιούνται γνωστά σας πρόσωπα που έχετε χρόνια να δείτε,
προβαίνουν σε «αγκαλιές» – «φιλιά» με ταυτόχρονη ακατάσχετη φλυαρία και αφαιρούν αλυσίδα από το λαιμό, πορτοφόλι κ.λπ.).
Τρόποι προφύλαξης
- Δεν αφήνουμε άγνωστα άτομα να μπούνε στο σπίτι μας και εάν είναι φορτικοί προειδοποιούμε ότι θα καλέσουμε άμεσα την Αστυνομία.
- Επικοινωνούμε π.χ. με διαχειριστή, φερόμενο αποστολέα δέματος κ.λπ. για διασταύρωση
στοιχείων.
- Εάν επιτρέψουμε σε άγνωστα άτομα να εισέλθουν στην κατοικία μας, δεν τους αφήνουμε να μεταβούν σε χώρους που φυλάμε χρήματα ή κοσμήματα
- Προσέχουμε πάντοτε τα προσωπικά μας αντικείμενα.
- Καλούμε πάντοτε την Αστυνομία να αναφέρουμε το συμβάν ακόμη και εάν είναι περίπτωση απόπειρας, χωρίς να φοβόμαστε μην εμπλακούμε σε ποινικές διαδικασίες.
- Συγκρατούμε χαρακτηριστικά δραστών, πινακίδες οχημάτων, δρόμους προσέγγισης – διαφυγής και οτιδήποτε σχετικό μπορεί να βοηθήσει την Αστυνομία.
- Εάν έγινε χρήση κινητού τηλεφώνου για την απάτη, επικοινωνούμε με το 100 δίνοντας τον αριθμό.
- Εάν μας έχουν υποκλέψει στοιχεία της τραπεζικής κάρτας ή του λογαριασμού, επικοινωνούμε άμεσα με την τράπεζα ζητώντας το «πάγωμα» / «μπλοκάρισμα» αυτών (στο πίσω μέρος της κάρτας γράφει τον τηλεφωνικό αριθμό της τράπεζάς μας)
- Δεν δίνουμε τηλεφωνικά ή δια ζώσης σε κανέναν κωδικούς κάρτας ή τραπεζικού λογαριασμού, ούτε καν ολόκληρο ή τα πρώτα ψηφία των αριθμών που αντιστοιχούν σε αυτούς.
- Σε κάθε περίπτωση να τηλεφωνούν άμεσα στο Αστυνομικό Τμήμα Σιδηροκάστρου (τηλ.: 2323023333) ή στο τηλεφωνικό κέντρο της Διεύθυνσης Αστυνομίας Σερρών (100).
- Για περισσότερες χρήσιμες συμβουλές οι πολίτες μπορούν να επισκεφτούν την ιστοσελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας στο www.astynomia.gr
